سیکلوفوسفامید عوارض

سیکلوفوسفامید - نحوه مصرف و عوارض جانبی

سیکلوفسفامید – نحوه مصرف و عوارض جانبی

داروی سیکلوفوسفامید _ Cyclophosphamide – یک ترکیب الکیله کننده چرخه سلولی غیر اختصاصی است .

و جزو داروهای ضد نئوپلاسم طبقه بندی میشود .

این دارو با نام تجاری اندوکسان -Endoxan – نیز شناخته میشود .

به شکل قرص های 50 میلی گرمی و ویال های  تزریقی 200 و 500 میلی گرمی تولید میشود .

موارد مصرف عمده این دارو در 5 بیماری است که بیشترین مصرف را دارد .

1. بیماریهای نئوپلاسمیک یا بدخیم
2. آرتریت روماتوئید
3. پلی میوزیت
4. گرانولوماتوز وگنر
5. سندروم نفروتیک در اطفال

از جمله بدخیمی هایی که این دارو تجویز میشود . . . این موارد را میتوان ذکر کرد .

لنفوم هوچکین  –  انواع لوسمی از جمله لنفوسیتیک مزمن و یا لنفوبلاستیک حاد و یا لوسمی های میلوسیتیک

کارسینوم پستان  –  سرطان ریه  – سرطان تخمدان  – رتینوبلاستوم – مالتیپل میلوما – نوروبلاستوم

از سیکلوفوسفامید بعنوان یک داروی  سرکوب کننده ایمنی بعد از پیوند اعضا نیز استفاده میشود .

مکانیسم اثر سیکلوفوسفامید جلوگیری از تقسیم سلولی با ایجاد اتصال متقاطع بین رشته های DNA میباشد .

در واقع این دارو با یک تاثیر سیتوتوکسیک  رشد و تقسیم سلول ها را متوقف کرده و موجب مرگ سلول میشود .

مصرف این دارو در بارداری ممنوع است و ممکن است باعث بروز ناهنجاری در جنین شود .

طبقه‌بندی مصرف سیکلوفوسفامید در حاملگی رده D میباشد .

منع مصرف :

• شیردهی و حاملگی
• بیماری های مرتبط با مغز استخوان
• بیماران نارسایی کبد و کلیه
• لکوپنی و ترومبوسیتوپنی
• حساسیت به دارو
• بیماران دچار ضعف ایمنی
• بیماران تحت درمان با رادیوتراپی

عوارض جانبی:

• بی اشتهایی و تهوع و استفراغ
• سمیت قلبی
• اسهال و درد های شکمی
• ترومبوفلبیت و التهاب مخاطی
• اختلال در تولید اسپرم و باروری زنان و مردان
• مشکلات مثانه از جمله التهاب خونریزی دهنده و فیبروز مثانه
• سمیت کلیوی
• سرکوب مغز استخوان و لکوپنی  و کم خونی و کمبود پلاکت
• افزایش اسید اوریک بدلیل ترشح نابجای هورمون آنتی دیورتیک
• ریزش مو و آلوپسی
• ایجاد بدخیمی ثانویه
• تب و آنافیلاکسی
• فیبروز ریوی و درماتیت
• هپاتوتوکسیسیته
• واکنش های افزایش حساسیت
• خونریزی ادراری و  مثانه در اثر مصرف این دارو از جمله اندیکاسیون های قطع این داروست .

تداخلات :

همزمان با فنی توئین و باربیتورات ها و کلرال هیدرات مصرف نشود ، چون افزایش سمیت ایجاد میکند .

کورتیکواستروئید اثر سیکلوفوسفامید را کاهش میدهد .

داروی سوکسینیل کولین در بیهوشی برای این بیماران میتواند منجر با آپنه و دیسترس تنفسی شود .

دوکسوروبیسین همزمان با این دارو موجب افزایش سمیت قلبی میشود .

همچنین  داروهای ذیل موجب کاهش متابولیسم سیکلوفوسفامید و افزایش سمیت میشوند :

ایمیپرامین – ویتامین آ – کلرامفنیکل – کلوروکین – فنوتیازین ها – آلوپورینول – یدور پتاسیم

نکات مهم :

محلول تزریقی سیکلوفوسفامید بعد از آماده سازی تا یک هفته در یخچال قابل نگهداری و استفاده است .

این دارو در فرم تزریقی میتواند با سرم دکستروز و یا نرمال سالین رقیق شود و وریدی انفوزیون شود .

فرم خوراکی برای کاهش عوارض گوارشی بهتر است همراه با غذا مصرف شود .

مصرف مایعات فراوان میتواند از عارضه خونریزی مثانه تا حد زیادی جلوگیری کند .

انجام منظم تست های کبدی و کلیوی در طول مدت درمان برای پایش عملکرد کبد و کلیه ها لازم است .

در اختلالات کلیوی بایستی دوز دارو هماهنگ با میزان اختلال کلیوی کاهش یابد .

از این دارو برای درمان برخی بیماریهای اتوایمیون مثل ام اس یا مالتیپل اسکلروزیس نیز استفاده میشود .

بهتر است در زمان مصرف و تا 4 ماه بعد از مصرف این دارو از حاملگی پیشگیری شود .

ریزش مو در اثر این دارو برگشت پذیر بوده و موها بعد از قطع درمان مجددا رویش خواهند داشت .

در صورت علائمی مثل تب و لرز و شواهدی از بیماری عفونی بایستی فورا” پزشک را مطلع سازید .

سیکلوفسفامید – نحوه مصرف و عوارض جانبی